See ир on Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Мужской род/ru",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Неодушевлённые/ru",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нужна этимология",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Русские лексемы",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Русские слова, тип морфемного строения R",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Русские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Русские существительные, склонение 1a",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Русский язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 2 букв/ru",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Требуется категоризация/ru",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"forms": [
{
"form": "и́р",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "и́ры",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "и́ра",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "и́ров",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "и́ру",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "и́рам",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "и́р",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "и́ры",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "и́ром",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "и́рами",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "и́ре",
"tags": [
"prepositional",
"singular"
]
},
{
"form": "и́рах",
"tags": [
"prepositional",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "ир",
"lang": "Русский",
"lang_code": "ru",
"metagrams": [
{
"word": "ар"
},
{
"word": "ер"
},
{
"word": "ор"
},
{
"word": "юр"
},
{
"word": "яр"
},
{
"word": "ил"
}
],
"pos": "noun",
"senses": [
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Устаревшие выражения/ru",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"glosses": [
"то же, что аир, травянистое растение с длинными мечевидными листьями"
],
"id": "ru-ир-ru-noun-AfdQrpsQ",
"tags": [
"obsolete"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Регионализмы",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Устаревшие выражения/ru",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"glosses": [
"яд, злоба [Даль]"
],
"id": "ru-ир-ru-noun-6fUQ8lfD",
"raw_tags": [
"рег. (нижегородское, по Ветлуге)"
],
"tags": [
"obsolete"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "ir",
"tags": [
"singular"
]
},
{
"ipa": "ˈirɨ",
"tags": [
"plural"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "гавиар"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "касатик"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "лепешник"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "татарский сабельник"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "пищалка"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "игир"
}
],
"tags": [
"declension-2",
"inanimate",
"masculine"
],
"word": "ир"
}
{
"antonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "ҡатын"
}
],
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Башкирские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Башкирский язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 2 букв/ba",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Требуется категоризация/ba",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "От пратюркск. *ēr «мужчина», от которой в числе прочего произошли: др.-тюрк. er, азерб. ər (әр, ار), башк., тат., хакас. ир; карач.-балк., кирг., кумыкск., ногайск., шорск. южн.-алтайск. эр; чувашск. ӑр, тур. er, туркм. är, уйгурск. ېر (ër), узб. er, якутск. эр, иэр и др. Пратюркск. форма восходит к праалтайск. *ā́ri ( ~ *ḗra).",
"forms": [
{
"form": "ир",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирҙең",
"tags": [
"possessive",
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәрҙең",
"tags": [
"possessive",
"plural"
]
},
{
"form": "иргә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирҙе",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәрҙе",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирҙә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәрҙә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "ирҙән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәрҙән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "ирем",
"tags": [
"first-person",
"singular"
]
},
{
"form": "иребеҙ",
"tags": [
"first-person",
"plural"
]
},
{
"form": "ирең",
"tags": [
"second-person",
"singular"
]
},
{
"form": "ирегеҙ",
"tags": [
"second-person",
"plural"
]
},
{
"form": "ире",
"tags": [
"third-person",
"singular"
]
},
{
"form": "ире",
"tags": [
"third-person",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "ир",
"lang": "Башкирский",
"lang_code": "ba",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"мужчина (мужской)"
],
"id": "ru-ир-ba-noun-iINZrnP2"
},
{
"glosses": [
"муж, супруг"
],
"id": "ru-ир-ba-noun-fb5k5IWs"
},
{
"glosses": [
"мужчина, герой"
],
"id": "ru-ир-ba-noun-mNam0vyu"
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "ire̯"
},
{
"ipa": "ir̥"
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Калмыцкие существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Калмыцкий язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нет сведений о составе слова",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нужна этимология",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Омонимы/xal",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Статьи с 2 омонимами/xal",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Требуется категоризация/xal",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"hyphenation": "ир",
"lang": "Калмыцкий",
"lang_code": "xal",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"лезвие"
],
"id": "ru-ир-xal-noun-7L0F7zLm"
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Калмыцкий язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нет сведений о составе слова",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Омонимы/xal",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Словоформы/xal",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Статьи с 2 омонимами/xal",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"lang": "Калмыцкий",
"lang_code": "xal",
"pos": "verb",
"senses": [
{
"glosses": [
"приходи"
],
"id": "ru-ир-xal-verb-6Ot5-ZHi"
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Караимские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Караимский язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нет сведений о составе слова",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нужна этимология",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 2 букв/kdr",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Требуется категоризация/kdr",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"hyphenation": "ир",
"lang": "Караимский",
"lang_code": "kdr",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "ирла"
}
],
"senses": [
{
"glosses": [
"песня"
],
"id": "ru-ир-kdr-noun-RBJfDHIU"
},
{
"glosses": [
"лань"
],
"id": "ru-ир-kdr-noun-r8swzYHd"
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Монгольские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Монгольский язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нет сведений о составе слова",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нужна этимология",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 2 букв/mn",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Требуется категоризация/mn",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"hyphenation": "ир",
"lang": "Монгольский",
"lang_code": "mn",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"лезвие"
],
"id": "ru-ир-mn-noun-7L0F7zLm"
}
],
"word": "ир"
}
{
"antonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "хатын"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "хатын"
},
{
"sense_index": 3,
"word": "хатын"
}
],
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Мужчины/tt",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 2 букв/tt",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Супруги/tt",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Татарские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Татарский язык",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"derived": [
{
"word": "ир бала"
},
{
"word": "ир тамыры"
},
{
"word": "ир уртасы"
},
{
"word": "ир хатыны"
},
{
"word": "иргә чыгарга"
},
{
"word": "ирдән аерылган"
},
{
"word": "ир чырайлы"
},
{
"word": "ир егет"
}
],
"etymology_text": "От пратюркск. *ēr «мужчина», от которой в числе прочего произошли: др.-тюрк. er, азерб. ər (әр, ار), башк., тат., хакас. ир; карач.-балк., кирг., кумыкск., ногайск., шорск. южн.-алтайск. эр; чувашск. ӑр, тур. er, туркм. är, уйгурск. ېر (ër), узб. er, якутск. эр, иэр и др. Пратюркск. форма восходит к праалтайск. *ā́ri ( ~ *ḗra).",
"forms": [
{
"form": "ир",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирнең",
"tags": [
"possessive",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләрнең",
"tags": [
"possessive",
"plural"
]
},
{
"form": "иргә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирне",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләрне",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирдә",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләрдә",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "ирләрдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "ем",
"tags": [
"first-person",
"singular"
]
},
{
"form": "ебез",
"tags": [
"first-person",
"plural"
]
},
{
"form": "ең",
"tags": [
"second-person",
"singular"
]
},
{
"form": "егез",
"tags": [
"second-person",
"plural"
]
},
{
"form": "е",
"tags": [
"third-person",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләре",
"tags": [
"third-person",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "кеше"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "адәм"
}
],
"hyphenation": "ир",
"hyponyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "малай"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "егет"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "карт"
}
],
"lang": "Татарский",
"lang_code": "tt",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "ир-ат"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "ирдәүкә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "ирлек"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "ир-улак"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "ирле"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "ирсез"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "ирле-хатынлы"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство"
],
"tags": [
"adverb"
],
"word": "ирдә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство"
],
"tags": [
"adverb"
],
"word": "ирләрчә"
}
],
"senses": [
{
"glosses": [
"мужчина; человек"
],
"id": "ru-ир-tt-noun-lFygvk~8"
},
{
"glosses": [
"мужской"
],
"id": "ru-ир-tt-noun-DAqIGgUt",
"tags": [
"adjective"
]
},
{
"examples": [
{
"author": "Институт Перевода Библии",
"bold_text_offsets": [
[
58,
60
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
70,
74
]
],
"date": "2001",
"ref": "Институт Перевода Библии, «Изге Язма», Евангелие от Марка 10:2, 2001 г. [ИПБ]",
"source": "ИПБ",
"text": "Гайсә янына фарисейлар килделәр һәм, Аны сынарга теләп: – Ир кешегә хатынын аерып җибәрергә Канун рөхсәт итәме? – дип сорадылар.",
"title": "Изге Язма",
"translation": "Подошли фарисеи и спросили, искушая Его: позволительно ли разводиться мужу с женою?"
}
],
"glosses": [
"муж, супруг"
],
"id": "ru-ир-tt-noun-fb5k5IWs"
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Выражения с переносным значением/tt",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"glosses": [
"богатырь, храбрец"
],
"id": "ru-ир-tt-noun-~eBK~6XM",
"tags": [
"figuratively"
]
},
{
"glosses": [
"мужественный"
],
"id": "ru-ир-tt-noun-B1WBWC9Z",
"tags": [
"adjective"
]
}
],
"word": "ир"
}
{
"antonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "ипчі"
}
],
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Мужчины/kjh",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 2 букв/kjh",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Хакасские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Хакасский язык",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "Происходит от пратюркск. *ēr «мужчина», от которой в числе прочего произошли: др.-тюрк. er, азерб. ər (әр, ار), башк., тат., хакас. ир; карач.-балк., кирг., кумыкск., ногайск., шорск. южн.-алтайск. эр; чувашск. ӑр, тур. er, туркм. är, уйгурск. ېر (ër), узб. er, якутск. эр, иэр и др. Пратюркск. форма восходит к праалтайск. *ā́ri ( ~ *ḗra).",
"hyphenation": "ир",
"lang": "Хакасский",
"lang_code": "kjh",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"мужчина (мужской)"
],
"id": "ru-ир-kjh-noun-iINZrnP2"
},
{
"glosses": [
"муж, супруг"
],
"id": "ru-ир-kjh-noun-fb5k5IWs"
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Нет сведений о составе слова",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нужна этимология",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Омонимы/sah",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Статьи с 2 омонимами/sah",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Якутские глаголы",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Якутский язык",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"hyphenation": "ир",
"lang": "Якутский",
"lang_code": "sah",
"pos": "verb",
"senses": [
{
"glosses": [
"оттаивать"
],
"id": "ru-ир-sah-verb-Ban7bSLB"
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Викисловарь:Статьи с межъязыковой омонимией/8",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нет сведений о составе слова",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нужна этимология",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Омонимы/sah",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 2 букв/sah",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Статьи с 2 омонимами/sah",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Требуется категоризация/sah",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Якутские частицы",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Якутский язык",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"derived": [
{
"word": "ир суолун ирдээн"
},
{
"word": "ир былыт"
}
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"lang": "Якутский",
"lang_code": "sah",
"pos": "particle",
"senses": [
{
"glosses": [
"часть сочетания"
],
"id": "ru-ир-sah-particle-kqWV~YsA"
}
],
"word": "ир"
}
{
"antonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "ҡатын"
}
],
"categories": [
"Башкирские существительные",
"Башкирский язык",
"Слова из 2 букв/ba",
"Требуется категоризация/ba"
],
"etymology_text": "От пратюркск. *ēr «мужчина», от которой в числе прочего произошли: др.-тюрк. er, азерб. ər (әр, ار), башк., тат., хакас. ир; карач.-балк., кирг., кумыкск., ногайск., шорск. южн.-алтайск. эр; чувашск. ӑр, тур. er, туркм. är, уйгурск. ېر (ër), узб. er, якутск. эр, иэр и др. Пратюркск. форма восходит к праалтайск. *ā́ri ( ~ *ḗra).",
"forms": [
{
"form": "ир",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирҙең",
"tags": [
"possessive",
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәрҙең",
"tags": [
"possessive",
"plural"
]
},
{
"form": "иргә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирҙе",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәрҙе",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирҙә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәрҙә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "ирҙән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "ирҙәрҙән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "ирем",
"tags": [
"first-person",
"singular"
]
},
{
"form": "иребеҙ",
"tags": [
"first-person",
"plural"
]
},
{
"form": "ирең",
"tags": [
"second-person",
"singular"
]
},
{
"form": "ирегеҙ",
"tags": [
"second-person",
"plural"
]
},
{
"form": "ире",
"tags": [
"third-person",
"singular"
]
},
{
"form": "ире",
"tags": [
"third-person",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "ир",
"lang": "Башкирский",
"lang_code": "ba",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"мужчина (мужской)"
]
},
{
"glosses": [
"муж, супруг"
]
},
{
"glosses": [
"мужчина, герой"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "ire̯"
},
{
"ipa": "ir̥"
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
"Калмыцкие существительные",
"Калмыцкий язык",
"Нет сведений о составе слова",
"Нужна этимология",
"Омонимы/xal",
"Статьи с 2 омонимами/xal",
"Требуется категоризация/xal"
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"hyphenation": "ир",
"lang": "Калмыцкий",
"lang_code": "xal",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"лезвие"
]
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
"Калмыцкий язык",
"Нет сведений о составе слова",
"Омонимы/xal",
"Словоформы/xal",
"Статьи с 2 омонимами/xal"
],
"lang": "Калмыцкий",
"lang_code": "xal",
"pos": "verb",
"senses": [
{
"glosses": [
"приходи"
]
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
"Караимские существительные",
"Караимский язык",
"Нет сведений о составе слова",
"Нужна этимология",
"Слова из 2 букв/kdr",
"Требуется категоризация/kdr"
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"hyphenation": "ир",
"lang": "Караимский",
"lang_code": "kdr",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "ирла"
}
],
"senses": [
{
"glosses": [
"песня"
]
},
{
"glosses": [
"лань"
]
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
"Монгольские существительные",
"Монгольский язык",
"Нет сведений о составе слова",
"Нужна этимология",
"Слова из 2 букв/mn",
"Требуется категоризация/mn"
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"hyphenation": "ир",
"lang": "Монгольский",
"lang_code": "mn",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"лезвие"
]
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
"Мужской род/ru",
"Неодушевлённые/ru",
"Нужна этимология",
"Русские лексемы",
"Русские слова, тип морфемного строения R",
"Русские существительные",
"Русские существительные, склонение 1a",
"Русский язык",
"Слова из 2 букв/ru",
"Требуется категоризация/ru"
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"forms": [
{
"form": "и́р",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "и́ры",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "и́ра",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "и́ров",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "и́ру",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "и́рам",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "и́р",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "и́ры",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "и́ром",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "и́рами",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "и́ре",
"tags": [
"prepositional",
"singular"
]
},
{
"form": "и́рах",
"tags": [
"prepositional",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "ир",
"lang": "Русский",
"lang_code": "ru",
"metagrams": [
{
"word": "ар"
},
{
"word": "ер"
},
{
"word": "ор"
},
{
"word": "юр"
},
{
"word": "яр"
},
{
"word": "ил"
}
],
"pos": "noun",
"senses": [
{
"categories": [
"Устаревшие выражения/ru"
],
"glosses": [
"то же, что аир, травянистое растение с длинными мечевидными листьями"
],
"tags": [
"obsolete"
]
},
{
"categories": [
"Регионализмы",
"Устаревшие выражения/ru"
],
"glosses": [
"яд, злоба [Даль]"
],
"raw_tags": [
"рег. (нижегородское, по Ветлуге)"
],
"tags": [
"obsolete"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "ir",
"tags": [
"singular"
]
},
{
"ipa": "ˈirɨ",
"tags": [
"plural"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "гавиар"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "касатик"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "лепешник"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "татарский сабельник"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "пищалка"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "игир"
}
],
"tags": [
"declension-2",
"inanimate",
"masculine"
],
"word": "ир"
}
{
"antonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "хатын"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "хатын"
},
{
"sense_index": 3,
"word": "хатын"
}
],
"categories": [
"Мужчины/tt",
"Слова из 2 букв/tt",
"Супруги/tt",
"Татарские существительные",
"Татарский язык"
],
"derived": [
{
"word": "ир бала"
},
{
"word": "ир тамыры"
},
{
"word": "ир уртасы"
},
{
"word": "ир хатыны"
},
{
"word": "иргә чыгарга"
},
{
"word": "ирдән аерылган"
},
{
"word": "ир чырайлы"
},
{
"word": "ир егет"
}
],
"etymology_text": "От пратюркск. *ēr «мужчина», от которой в числе прочего произошли: др.-тюрк. er, азерб. ər (әр, ار), башк., тат., хакас. ир; карач.-балк., кирг., кумыкск., ногайск., шорск. южн.-алтайск. эр; чувашск. ӑр, тур. er, туркм. är, уйгурск. ېر (ër), узб. er, якутск. эр, иэр и др. Пратюркск. форма восходит к праалтайск. *ā́ri ( ~ *ḗra).",
"forms": [
{
"form": "ир",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирнең",
"tags": [
"possessive",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләрнең",
"tags": [
"possessive",
"plural"
]
},
{
"form": "иргә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирне",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләрне",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирдә",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләрдә",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "ирдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "ирләрдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "ем",
"tags": [
"first-person",
"singular"
]
},
{
"form": "ебез",
"tags": [
"first-person",
"plural"
]
},
{
"form": "ең",
"tags": [
"second-person",
"singular"
]
},
{
"form": "егез",
"tags": [
"second-person",
"plural"
]
},
{
"form": "е",
"tags": [
"third-person",
"singular"
]
},
{
"form": "ирләре",
"tags": [
"third-person",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "кеше"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "адәм"
}
],
"hyphenation": "ир",
"hyponyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "малай"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "егет"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "карт"
}
],
"lang": "Татарский",
"lang_code": "tt",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "ир-ат"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "ирдәүкә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "ирлек"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "ир-улак"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "ирле"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "ирсез"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "ирле-хатынлы"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство"
],
"tags": [
"adverb"
],
"word": "ирдә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство"
],
"tags": [
"adverb"
],
"word": "ирләрчә"
}
],
"senses": [
{
"glosses": [
"мужчина; человек"
]
},
{
"glosses": [
"мужской"
],
"tags": [
"adjective"
]
},
{
"examples": [
{
"author": "Институт Перевода Библии",
"bold_text_offsets": [
[
58,
60
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
70,
74
]
],
"date": "2001",
"ref": "Институт Перевода Библии, «Изге Язма», Евангелие от Марка 10:2, 2001 г. [ИПБ]",
"source": "ИПБ",
"text": "Гайсә янына фарисейлар килделәр һәм, Аны сынарга теләп: – Ир кешегә хатынын аерып җибәрергә Канун рөхсәт итәме? – дип сорадылар.",
"title": "Изге Язма",
"translation": "Подошли фарисеи и спросили, искушая Его: позволительно ли разводиться мужу с женою?"
}
],
"glosses": [
"муж, супруг"
]
},
{
"categories": [
"Выражения с переносным значением/tt"
],
"glosses": [
"богатырь, храбрец"
],
"tags": [
"figuratively"
]
},
{
"glosses": [
"мужественный"
],
"tags": [
"adjective"
]
}
],
"word": "ир"
}
{
"antonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "ипчі"
}
],
"categories": [
"Мужчины/kjh",
"Слова из 2 букв/kjh",
"Хакасские существительные",
"Хакасский язык"
],
"etymology_text": "Происходит от пратюркск. *ēr «мужчина», от которой в числе прочего произошли: др.-тюрк. er, азерб. ər (әр, ار), башк., тат., хакас. ир; карач.-балк., кирг., кумыкск., ногайск., шорск. южн.-алтайск. эр; чувашск. ӑр, тур. er, туркм. är, уйгурск. ېر (ër), узб. er, якутск. эр, иэр и др. Пратюркск. форма восходит к праалтайск. *ā́ri ( ~ *ḗra).",
"hyphenation": "ир",
"lang": "Хакасский",
"lang_code": "kjh",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"мужчина (мужской)"
]
},
{
"glosses": [
"муж, супруг"
]
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
"Нет сведений о составе слова",
"Нужна этимология",
"Омонимы/sah",
"Статьи с 2 омонимами/sah",
"Якутские глаголы",
"Якутский язык"
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"hyphenation": "ир",
"lang": "Якутский",
"lang_code": "sah",
"pos": "verb",
"senses": [
{
"glosses": [
"оттаивать"
]
}
],
"word": "ир"
}
{
"categories": [
"Викисловарь:Статьи с межъязыковой омонимией/8",
"Нет сведений о составе слова",
"Нужна этимология",
"Омонимы/sah",
"Слова из 2 букв/sah",
"Статьи с 2 омонимами/sah",
"Требуется категоризация/sah",
"Якутские частицы",
"Якутский язык"
],
"derived": [
{
"word": "ир суолун ирдээн"
},
{
"word": "ир былыт"
}
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"lang": "Якутский",
"lang_code": "sah",
"pos": "particle",
"senses": [
{
"glosses": [
"часть сочетания"
]
}
],
"word": "ир"
}
Download raw JSONL data for ир meaning in All languages combined (13.1kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-06-23 from the ruwiktionary dump dated 2025-06-20 using wiktextract (074e7de and f1c2b61). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.